Sadânüvis'de fonograf, gramofon ve taş plak kayıtlarıyla Cemal Ünlü, 1999 Gölcük-Marmara depreminin yıldönümünde 1939 Erzincan-Reşadiye deprem ile ilgili olarak söylenmiş ağıtlarla depremlerde yaşamlarını kaybedenleri anıyor.
1999 yılında yaşadığımız Gölcük-Marmara depreminin yıldönümü. Bir dizi etkin ve tahrip gücü oldukça kuvvetle fay hatlarının üzerinde yaşıyoruz da beraber yaşamayı nedense öğrenemiyoruz.
Gölcük depremi için ağıtlar yakıldı mı bilmiyoruz. 1939 Erzincan-Reşadiye depremi ile ilgili olarak söylenmiş bir ağıtı dinleyip her ikisini birlikte hatırlayıp, yaşamlarını kaybedenleri analım.
Tokat-Reşadiye büyük yıkıma uğrayan can kayıpları vermiş bir ilçedir. Deprem sonrası söylenen ağıt yörede: “Reşadiye Irmağı, Tahir Bey ağıtı” adıyla bilinir. Ağıt; depremde yok olan bir ailenin Kemal isimli oğluna seslenir. Ve Kemal’e yazılmış bir mektup gibidir. Kemal İstanbul da öğrenci olduğu için hayatta kalmıştır. Aynı zamanda Cumhurbaşkanı İsmet Paşa’ya da bir sesleniştir bir yakınmadır. “Vali biz bakmadı” diye yazılmıştır ilk söylenişte ama bu dinleyeceğimiz kayıtta “vali, kimse olarak” değiştirilmiş.
Reşadiye Erzincan Sallandı beşik gibi / Yıkıldı başımıza da Evlerimiz çığ gibi. / Reşadiye ırmağı /Geliyor taşa taşa / Kimse bize bakmadı / Sen yetiş İsmet Paşa / Reşadiye önünde Selvi boylu kavaklar/ Meleşiyor guzular da, Işımıyor sabahlar / Kemal'im İstanbul'da Ablasının yanında Mektup yazın
Kemal Biz gırıldık burada Reşadiye çeşmesi / Köprüden mi bozuldu?/ Tahir Bey'in kolları/Enkazdan mı ezildi? / Saat geldi sekize Karar verdik dokuza/ Hiç böyle görülmüş mü?/ Bir evde beş cenaze/ Çifte kumrular konmuş Tahir Bey'in konağına/ İngiliz çivisi batmış Aydın'ın yanağına. / Reşadiye ırmağı Geldi doldu pazara / Tahir Bey'le oğlunu (oğluynan babasını) Bir goydular mezara …
| Eser Adı | Makam | Bestekâr/Güftekar |
|---|---|---|
| Yâr senden kalınca ayrı | Nihâvend | Münir Nûrettin Selçuk, Ahmet Üstün |
| Aşk mevsimi | Halit Recep Arman, Mahmure Suat Hanım | |
| Leylâ diye bir âfet için derbeder oldum | Hicâz | Fehmi Tokay, Alev Engin Abaylı |
| Sabah oldu uyansana | Evç Rumeli türküsü | Mesud Cemil Tarihi Türk Musikisi Korosu |
| Hasta kalbimde yanan derdi niçin | Hüzzâm | Kaptanzade Ali Rızâ Bey, M.N. Irmak, M.Nûreddin Selçuk |
| Meyhâne mi bu bezm-i tarabhâne-i cem mi | Uşşâk | Hacı Arif Bey, M. Sâdi Bey, Riyâset-i Cumhur İncesaz Heyeti |
